Hastalar, diş hekimlerine çeşitli şikâyetlerle başvurmaktadır. Hastaların var olan diş, çene problemlerine tanı koyabilmek için çoğu zaman radyografik görüntülere ihtiyaç duyulur. Bu amaçla diş hekimliği alanında tanısal radyoloji, tedavi planlamasının önemli bir bölümünü oluşturur. Geleneksel röntgen teknikleriyle tam bir teşhis konulamadığı durumlarda ise tomografi gibi ileri görüntüleme yöntemlerine başvurmak zorunlu hale gelmektedir.
Diş hekimliğinde son birkaç on yılda, 3 boyutlu görüntülere olan ihtiyaç artmıştır. Bilgisayarlı tomografinin diş hekimliğinde ilk olarak dental implantın ortaya çıkmasıyla birlikte kullanıldığını görmekteyiz. Ancak geçmişte bu görüntüleme yönteminin kısıtlı endikasyon alanı, erişim zorluğu ve yüksek radyasyon dozu gibi özelliklere sahip olması, kullanımının sınırlı kalmasına neden olmuştur. 90’lı yıllara gelindiğinde ise, konik şeklinde ışın veren ve hasta etrafında 360 derece dönebilen bir detektörü olan yeni bir teknoloji ortaya çıkmıştır. Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (CBCT) olarak adlandırılan bu yöntem, teşhiste kolaylık sağlayan bir araç olarak ortaya çıktığı günden bu yana diş hekimliğinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.
Diş hekimliğinde en sık ağız içi ve panoramik radyografiler kullanılmaktadır. Bu yöntemler; dişlerin, kemiğin, kistlerin, benign ve malign tümörler gibi kemik patolojilerinin sadece 2 boyutunu gösterirler. Ancak anatomik yapıların ve lezyonların genişliğini değerlendirmek için mutlaka 3. boyuta ihtiyaç vardır. Ayrıca bazı cerrahi işlemlerden önce hekimin, oluşumları 3 boyutlu olarak önceden değerlendirmesi ve böylece uygulayacağı tedavinin sonuçlarını daha net öngörebilmesi gerekmektedir. Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi cihazları, objelerin 3 boyutta kesitlerini kaydeder. Bu durum kemik yapısını, patolojik oluşumları ve çevre dokuların anatomisinin incelenmesine imkân verir.
Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (CBCT) ile izlenebilen oluşumlar:
– Anatomik noktalar
– Gömülü dişlerin lokalizasyonu
– Alt çene sinirinin lokalizasyonu
– Kemik patolojileri
– Patolojilerin lokalizasyonu ve boyutu
– Diş kök kanalı anatomisi
– Çene eklemi bozuklukları
– Var olan kemiğin genişliği ve yüksekliği
– Kemikteki yapısal değişiklikler
– Lezyon varlığı
– İmplant değerlendirmeleri
– Travmalar ve çene kırıkları
– Sinüsler gibi birçok alanda teşhise yardımcı olması açısından geleneksel röntgen tekniklerinden üstündür.
Konik Işınlı Bilgisayarlı Tomografinin (CBCT) Avantajları
– Klasik radyografilerden farklı olarak diş sert dokusu, diş eti ve çene kemiklerini 3 boyutlu olarak görme imkânı sağlar.
– Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi cihazları (CBCT), bilgisayarlı tomografi (BT) cihazlarına göre daha küçüktür. Diş kliniklerinde kullanılabilirler ve maliyetleri de daha düşüktür.
– Bilgisayarlı tomografi (BT) cihazlarına göre daha düşük radyasyona sahiptirler.
– Bölgeden ince kesitler alma imkânı sunar. Bu sayede bölgeden alınan kesitlerde daha fazla detay elde edilir.
– Cerrahi işlemden önce doğru planlama yapılmasını sağlar.
– Tanı koyma süresini kısaltır.
– 2 boyutlu radyografilerde bazı anatomik yapıların görüntüsü izdüşümsel olarak diğer görüntülerin üzerine yansımaktadır. 3 boyutlu görüntülerde ise çevre dokuların süper pozisyonu oluşmaz.
– Çoğu durumda anatomik yapıları, kemiğin kalitesi ve niceliği, ayrıca bir nesnenin komşu kritik anatomik yapılarla olan ilişkisini gösterme yeteneği geleneksel 2 boyutlu görüntülerden daha üstündür.
– Diş hekimi muayenehanesinde kolaylıkla kullanılabilir.
– Tanısal başarısının yanı sıra, dental konik ışınlı bilgisayarlı tomografi, cerrahi rehberlik fırsatları ve bilgisayar destekli tasarım / bilgisayar destekli üretim çözümleri yoluyla geniş tedavi seçenekleri sunabilir.
Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi görüntüleme tekniği, birçok diş hekimliği uygulamasında elverişli özelliklere sahip olmasına rağmen kullanımını kısıtlayan bazı özelliklere de sahiptir. Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi, klasik medikal bilgisayarlı tomografilere (BT) oranla çok daha düşük radyasyon dozuna sahipken diğer geleneksel dental radyografik yöntemlere göre ise daha yüksek oranda radyasyon verilmesine neden olmaktadır. Bu nedenle hastanın bu teknikle ışınlanmasında gerekli olan gerekçe, radyasyonun neden olabileceği kişisel zarardan daha üst düzeyde olmalıdır. Ancak yine de, diş hekimliğinde teşhis ve tedavi için 3 boyutlu görüntülemenin yeri yadsınamayacak derecede önemini korumaktadır.
