Çocuğunuzun Diş Yapısını Etkileyen Kötü Alışkanlıklar

Dişlerin çene üzerindeki dizilimleri, dişler sürdükten sonra bazı kuvvetlerin etkisiyle belirlenir. Bu kuvvetler dudak hareketleri, yanak kaslarının hareketleri, dilin itme kuvveti, karşı dişin oluşturduğu basınç, yutkunma sırasında ağız içerisinde oluşan atmosfer basıncıdır. Süt dişlerinin pozisyonlarına bakarak bu kuvvetler hakkında bilgi sahibi olunabilir. Çünkü süt dişlerini hatalı kapanışa iten bir kuvvet, sürekli diş dizisinde de aynı probleme neden olabilir.

Çeneler arasındaki birçok hatalı kapanışa, dişlerin doğru bir dizide sıralanmasına rehber olan kas sistemindeki değişiklikler neden olmaktadır. Eğer kas sistemindeki bu değişikliklerin, sapmaların farkında olursak sürekli dişlerin gelişiminde bir değişikliğe neden olmalarına engel olabiliriz. En sık ve en erken görülen hatalı kapanış nedenlerinden biri “dudak ısırma” tır. Özellikle alt dudaklarında belirgin çatlaklar oluşan bir çocukta dudak ısırma alışkanlığının olup olmadığına dikkat edilmelidir.

Başlangıçta geçici bir alışkanlık olarak görülebilir ancak çok dikkatli olunmalıdır çünkü dudak emme ya da ısırma alışkanlığından bir çocuğu vazgeçirmek aylarca sürebilir. Özellikle üç yaşından önce bu alışkanlıktan vazgeçirmiş olmak gerekir. Bu yaştan sonra hem kazanılmış bir alışkanlıktan çocuğu vazgeçirmek zorlaşır hem de alışkanlığın dişler üzerinde neden olduğu şekil bozukluklarının geri dönüşümü güçleşir.

Çocuklarda görülen bir başka kötü alışkanlık “yanak ısırma”tır. Çocuk yanak ısırma hareketini dişler ve ağız kapalıyken yaptıklarından, anne-babaların fark etmekte en çok zorlandıkları alışkanlık budur. Çocuklarda bu türlü alışkanlıkların olup olmadığını görebilmek için çocukları bir oyuna daldıkları ya da bir şeye daldıkları zamanlarda sessizce ve bir uyarı yapmadan izlemekle olabilir.

Ağız içerisinde yaptıkları dil ya da ısırma hareketlerinden şüphelenildiğinde ağzında şişkin bir et parçası görünümü gibi bir değişikliğin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Alışkanlık tespit edildiğinde çocuğa bu alışkanlığın neden olduğu şişlik ve bu hareketin dışa vuran işaretleri çocuğa ayna karşısında gösterip sürekli uyarmak ve izlemek gerekir. Çünkü ağız içerisinde sürekli ısırmaya bağlı olarak oluşan bu şişlikler kronikleşir ve ciddi sonuçlara neden olabilir.

“Tırnak yeme”, birçok çocukta sıklıkla karşılaşılan kötü alışkanlıklardandır. Genellikle çocuklarda bu alışkanlık 2 yaşlarında başlar. Tırnak yiyen çocukların ön keser dişlerinde yan dönmelerin olduğu ve dişlerin kesici kenarlarında aşınmaların olduğu göze çarpar. Ayrıca ellerdeki tüm mikropların ağız içerisine taşınmasına da neden olmaktadır. Çocuğa bu alışkanlığın neden olabileceği bu kötü sonuçlar hakkında bilgi verilmeli, tırnaklarındaki kötü görüntü gösterilmeli ve çocuk sürekli izlenmelidir. Özellikle arkadaşlarının onu bu konuda yadırgaması oldukça etkili olur.

Ailelerin en çok şikâyette bulunduğu bir başka alışkanlık da “Diş gıcırdatma”tır. Bazı çocuklar sadece uykudayken bazıları ise hem uyku sırasında hem de gün içerisinde dinlenirken diş gıcırdatırlar. Diş gıcırdatma alışkanlığı nedeni ile dişlerde aşınmalar meydana gelir, ayrıca bu alışkanlık süt dişlerinin değişmesinde gecikmelere de neden olabilmektedir. Tüm bunlar da zaman içerisinde çeneler arasında hatalı kapanışın oluşmasına neden olabilir.

Diş gıcırdatma alışkanlığı olan büyük hastalarda gece takılan ısırma plakları hazırlanıp diş gıcırdatması önlenebiliyor. Ancak, çocukların bu plakları kullanmayı kabul etmesi ve her gece bu plaklarla uyumasını beklemek oldukça güçtür. Ayrıca çocuklar sürekli bir gelişim içerisinde olduklarından kullanabilseler bile bu plakların sıklıkla değişmesi gerekmektedir. Yapılması gereken, diş gıcırdattığı sırada çocuğu uyandırmak ve tekrardan uykuya dalmasını sağlamaktır. Ayrıca özellikle okul dönemindeki çocuklarda yaşadıkları bazı olaylar streslerini arttırabiliyor ve bu da gece uykuda diş gıcırdatmalarına neden olabiliyor. Çünkü aynı zamanda diş gıcırdatma, gerginliği ortadan kaldıran bir kas alışkanlığı olarak ifade edilmektedir. Bu nedenle bu yaştaki çocuklarda bir çocuk psikoloğundan da yardım istenebilir. Aynı zamanda pedodontist (çocuk dişleri uzmanı) de bu konuda bilgilendirilmelidir. Çünkü şiddetli diş gıcırdatma alışkanlığı süt dişlerinin değişme zamanını geciktirdiğinden, değişme zamanı geldiği halde düşmeyen süt dişlerinin çekimi gerekebilir.