DİŞ SIKMA, DİŞ GICIRDATMA
Bruksizm (Diş Sıkma-Gıcırdatma) Nedir?
Bruksizm (diş sıkma-gıcırdatma), dişlerin çiğneme yüzeyleri arasındaki non-fonksiyonel ve sürekli, kuvvetli temas olarak tanımlanır. Çiğneme sisteminin non-fonksiyonel hareketleri esnasındaki gıcırdatma, sıkma, sürtünmesidir. Hayatı tehdit edici bir unsur değildir fakat yaşam kalitesini düşürme, huzursuzluk ve yüz bölgesinde ağrı gibi etkiler oluşturur. Bruksizm parafonksiyonel yani hareket olarak adlandırılır. Ağızda parafonksiyonel olarak adlandırılan diğer hareketler, yanak, dudak, dil ısırma, dil itme, tırnak yeme, kalem veya benzeri bir cismin ağızda tutulması vb şeklinde sıralanabilir. Bruksizm çiğneme sisteminin en zararlı parafonksiyonel aktivitesidir. Bruksizm esnasında oluşan kuvvetler normal çiğneme esnasında uygulanan kuvvetin 3-4 katıdır. Diş sıkma ya da diş gıcırdatma esnasında diş üzerine 1,5 saniyelik bir zaman diliminde 6 kg üzerinde bir yüklemenin olabileceği bildirilmiştir. Normal bir bireyde çiğneme sırasında kullanılan ısırma kuvveti yaklaşık 27 kg, maksimum istemli ısırma kuvveti ise 70 kg’dır. Bruksizm esnasında bu kuvvet 440 kg’ı bulmaktadır.
İki tip diş sıkma – bruksizm olduğu belirtilmektedir:
1.Gün içinde meydana gelen diş sıkma – bruksizm (Diurnal)
2.Uykuda meydana gelen diş sıkma – bruksizm(Nokturnal)
Diurnal Bruksizm:
Uyanıklık durumunda ortaya çıkan bruksizm, istemsiz kas kasılması ile karakterize olup, diş sıkma ön plandadır; diş gıcırdatma daha seyrektir. Genellikle gerginlik ve anksiyete durumlarında meydana gelir ve toplumun yaklaşık %20’sinde görülür.
Nokturnal Bruksizm:
Nokturnal bruksizm, uyku sırasında çene kaslarında kasılması aktivitesidir. Genç yaşta daha sıktır, yaş ilerledikçe azalır. Erişkin nüfusun yaklaşık %8’inde (%5-10) görülür; ancak kişi farkında olmadığı için gerçek sıklığını bilmek zordur. Her iki cinste eşit olarak görülür.
Bruksizm tanısını doğrulamak için aşağıdaki sorulara cevap verilmesi gerekir.
– Gece uyurken sizinle aynı evde olan kişi size diş gıcırdattığınızı söyledi mi?
– Uyandığınızda çenenizde yorgunluk hissi oluyor mu?
– Uyandığınızda baş ağrınız oluyor mu?
– Gün içinde dişlerinizi sıktığınızı fark ediyor musunuz?
– Gün içinde dişlerinizi gıcırdattığınızı fark ediyor musunuz?
Bruksizmin ağız ve diş sağlığına verdiği zararlar nelerdir?
En başta diş aşınması gelir. Gözle görülür ve yüzde de gözle görülür bir fark yaratır. Dişlerin girintili çıkıntılı yüzeyleri besinleri öğütmeyi sağlar. Bruksizm sonucu dişlerin aşınması ile bu girintili çıkıntılı yüzeyler düz bir yüzey görünümüne bürünür. Bu hep çiğnemenin kalitesini etkiler hem de ağız yüksekliğini düşürücü etkiye sebep olur. Dişlerde mobilite ortaya çıkabilir. Dişlerin diş eti birleşiminde yarım ay, tabak şeklinde girintiler oluşturabilir. Bazen bruksizm nedeniyle oluşan aşırı kuvvetler birkaç diş üzerinde toplanır. Bunun sonucunda pulpitis denilen bir durum gözükmeye başlar. Soğuğa karşı meydana gelen aşırı hassasiyet olarak belirti verir. Bazen bu durum geçicidir. Bazen de geçmeyebilir kanal tedavisiyle sonuçlanır. Dolgularda, kaplamalarda ve/veya dişlerde kırılmalar meydana gelebilir. Çiğneme kaslarında hipertrofi dediğimiz kasın hacimsel olarak büyümesidir. Bu durum dış görünüşe köşeli yüz olarak yansır. Kilosuna göre geniş yüz meydana gelir.
Yüzün alt yarısı üst yarısına göre daha geniş gözükür. Bu durumlarda çiğneme kaslarına ve şakak bölgesinde dokunulduğunda ağrı oluşur. Bruksizm bazen de çene ekleminde de ses, takılma gibi etkiler yaratabilir. Ağız boşluğunda ise yanaklarda ve dilde etkileri görülür. Yanak içlerinde beyaz yatay çizgiler görülür. Dilde girinti çıkıntı ve çentiklerin oluşması dişlerin izlerinin çıkması görülür. Ağız içinde torus denilen kemik çıkıntıları da oluşabilir. Çene açılımında deviasyon ve sınırlı ağız açılması bruksizmin diğer belirtileri olabilir.
Bruksizm Diş Sıkmaya Tedavi Yöntemi Çene Botoksu
Diş sıkmaya botoks tek tedavi yöntemi mi? Başka tedavi yöntemleri var mı?
Bruksizmin bir çok tedavi yöntemi vardır. Tedavi yöntemleri arasında ilk sırada bilgilendirme gelir. Öncelikle kişiye dişlerini sıktığını veya gıcırdattığını tespit edip kendisinde farkındalık yaratmak gereklidir. Gün içinde sıktığını farkederse kendi kendine bu duruma engel olabilir. Fakat uyurken diş sıkma veya gıcırdatma durumlarında kişi uyku halinde olduğu için farkında olamaz ve bu durumu engelleyemez. Diğer bir tedavi yöntemi olarak fizik tedavi sayılabilir. Masaj, soğuk ve sıcak uygulamaları, enjeksiyon ve egzersiz gibi metotlar bu tedavi biçimine girer. Böylece ağrı azalır, kasılmış bulunan kaslar gevşer, kısalmış dokuların gerilmesi için ortam oluşur. Bazen bruksizm dönemsel olarak stress, duygusal birikim ve kişinin içinde tuttuklarını dışarı vuramaması vb gibi durumlarda da ortaya çıkabilir. Burada öncelik sebebe yönelik hareket etmektir. Psikiyatrik destek tedavisi ile dönemsel olarak ortaya çıkan bu durum iyileştirilebilir.
Sık kullanılan tedavi yöntemi okluzal splintlerdir. Yani şeffaf plak olan night guard olarak da bilinen gece plağı uygulamalarıdır. Gece plağında amaçlanan, diş aşınmasını önlemek, restorasyon kırılmasını önlemek, eklemi rahatlatmak, ağız yüksekliğini artırarak kasları aktivitesini geriletmeyi amaçlamak ve travmatik kuvvetlerden korumaktır. Bazen bulantı refleksi olan kişilerde gece plağını uygulamak zor olabilir. Bazen de kişinin bunu kabullenmesi ve uyurken takma alışkanlığı kişide oluşmayabiliyor. Bu durumlarda botoks uygulamaları devreye giriyor. Botoks (Botulinum toksin), Clostridium Botulinum’dan üretilen bir ekzotoksindir. Kaslarda geçici inaktivasyon yaratır. İçine Botulinum Toksini enjekte edilmiş bir kasın kasılma gücü, ilacın dozu ile orantılı olarak azalır veya tamamen kaybolur. Bruksizm tedavisinde botoks çiğneme kasın olan masseter kasına ve temporal kasa (şakak bölgesi) yapılır.
Çene botoksu tedavisi nasıl uygulanır?
Öncelikle hastalığınızın niteliği ve şiddeti ile ilişkili olarak, hangi kasların ne kadar gevşetilmesi gerektiği belirlenir. Belirlenen bu kaslara gereken dozlarda botoks enjekte edilir. Uygulama aşıya benzer, ilaç enjektöre çekilerek doğrudan kas içine verilir. Kasın yerini doğru saptamak önemlidir. Enjeksiyon işlemi diğer kas içi ilaç enjeksiyonlarındakine benzer bir ağrıya neden olur.
Botoks tedavisinin etkisi ne zaman görülmeye başlar?
Botoksun etkisi 3. Günde farkedilmeye başlar. Bu günlerde herhangi bir asimetri veya görüntü farklılığı bir anlam ifade etmez. 14. Günde net etkisi ve son hali görülür. 14. Günden sonra kontrol seansı ile ihtiyacı olan bölgeler yinelenir. Çiğneme kası çok güçlü ve hacmi fazla olan bir kastır. Botoksun çiğneme kasında bir etkisi oluşturması için yüze yapılan kozmetik botokstan daha fazla doz yapılması gerekir. 14. Günde 2. seans yapıldıktan sonra ihtiyaca göre 6 ayda bir tekrarlanması gerekebilir.
Masseter botoksunda oluşabilecek komplikasyonlar nelerdir?
Enjeksiyon ile ilgili komplikasyonlarda ağrı, morarma, eritem, ödem, hassasiyet, baş ağrısı, enfeksiyon, hissizlik, vazovagal atak ve bilinç kaybı gözlenebilir. Çok sık görülmese de çalışmalar, bruksizm nedeniyle masseter kasına botoks enjekte edilen 21 hastanın 1’inde disfaji (yutkunma güçlüğü) tespit ettiklerini belirtmişlerdir. Başka bir çalışmada ise masseter hipertrofisi nedeniyle botoks ile tedavi edilen hastaların %64’ünde çiğneme kuvvetinde azalma, %27’sinde yüzün ifadesinde değişiklik, %27’sinde ise tat değişikliği bildirilmiştir. Ilacın yüzeyel kalması durumunda, kas kasıldığında şişkinlik gözlenebilir. Botoks uygulamaları geçici uygulamalar olduğu için bu komplikasyonlar da geçicidir.
Uygulama öncesi ve sonrası dikkat edilmesi gerekenler
– Uygulama öncesinde alkollü içecekler tüketmeyiniz.
– En az üç gün öncesinden kan sulandırıcı ilaçlar, aspirin ve non-steroid antiinflamatuar doktor kontrolünde kesilebilir.
– Uygulama sonrası Kas gevşetici ve antibiyotik kullanmanız gerektiğinde doktorunuza danışınız.
– Hamilelikten kaçının veya etkili bir gebelik önleme yöntemi kullanınız.
– Emzirmekten kaçının.
Uykuda dişinizi mi sıkıyorsunuz? Hemen aşağıdaki formu doldurun, en kısa süre içerisinde sizinle iletişime geçelim.
[forminator_form id=”5098″]
